De bedoeling van dit opleidingsonderdeel is het verwerven van inzicht en het opbouwen van een zekere parate kennis op het vlak van de morfologie van de bloedcellen en het beenmerg van mensen. Tevens moet de student inzicht verwerven in de principes van de hematologische bepalingen. De hematologie is een onmisbare ondersteuning bij de medische diagnose.

Dit opleidingsonderdeel stimuleert binnen het geheel van de opleiding de volgende algemene competenties: nauwkeurig kunnen werken, veilig en milieubewust kunnen werken, vermogen tot kritische reflectie, vermogen tot communiceren van informatie, problemen en oplossingen, bewustwording van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die gepaard gaat met het onderzoek van pathologische preparaten van menselijke oorsprong, de ingesteldheid tot levenslang leren.

Verticale samenhang
Zoals al vermeld bouwt dit opleidingsonderdeel rechtstreeks voort op de opleidingsonderdelen biologie, en de anatomie en fysiologie.
Horizontale samenhang
Het is de bedoeling dat de student vanuit de histologie, de immunologie en de pathologie verbanden legt met de hematologie en vanuit de hematologie de connectie legt met de immunologie, de biochemie en de pathologie.

Leerinhoud
Thematisch opgebouwd
Theorie: (met toepassingen in het practicum)
- Inleidende begrippen: bestanddelen van bloed, bereidingen met bloed, bloedvorming, funktie van bloed.
- Morfologie van de bloedcellen.
- Hematopoiësis: algemeen, erythropoiësis, leukopoiësis, thrombopoiësis, lymfopoiësis
- Hemoglobine: bouw, zuurstoftransport, afbraak, bepalingsmethodes
- Hematocriet en bezinkingssnelheid erythrocyten
- Hematologische indices: MCV, MCH, MCHC
- Automatisatie in de hematologie: voor dit item wordt verwezen naar de cursus automatisatie
- Immunohematologie ( bloedgroepen): algemeenheden, ABO systeem, Rhesussysteem
- Hemostase: inleidende begrippen
- Moleculaire diagnostiek in de hematologie

Practicum: hematologische technieken (thematische opbouw): een algemeen oriënterend hematologisch onderzoek kunnen uitvoeren
- Staalafname: afname van capillair bloed
- Celtellingen met telkamertechnieken ( rode en witte bloedcellen)
- Bloedpreparaten leren maken, kleuring van een bloedfilm correct leren uitvoeren en differentiatie van de witte bloedcellen
- Beoordeling van een normaal bloeduitstrijkje
- Telling reticulocyten (vitale kleuring)
- Bloedgroepen : practische toepassingen in de cursus immunologie
- Automatisatie in de hematologie: demonstratie in een hematologisch labo

Begincompetenties
Biologie: basiskennis
Anatomie en fysiologie: basiskennis

Eindcompetenties
Algemene competenties
Kunnen rapporteren:
Indicatoren: deze competentie wordt geëvalueerd door beoordeling van de verslagen Kunnen uitvoeren van eenvoudige leidinggevende taken
Indicatoren:
- het plannen en verdelen van het praktisch werk over de klasgroep bij de start van een practicum
- elke student heeft hierbij een bepaalde verantwoordelijkheid, en moet ook afspraken kunnen maken met andere studenten voor bepaalde taken
Beroepsgerichte competenties
Kerncompetentie 1
Vakkennis en inzicht
Kennis en inzicht hebben in de basishematologie : zie leerinhoud (theorie en practicum)
Indicatoren :
- kennis van de basisbegrippen
- kennis en inzicht in verschillende technieken van de hematologie
- Beroepsspecifieke competenties
Kerncompetentie 2
Capillair bloed op een veilige manier kunnen afnemen
Indicatoren:
- correcte afname van capillair bloed
- latex handschoenen worden gedragen bij het uitvoeren van analyses met bloed of plasma
- op correcte manier afval stockeren: de gebruikte lancetten worden in de hiertoe voorbestemde container geplaatst
- de geanalyseerde stalen en het labmateriaal, dat in contact kwam met bloedstalen wordt nauwkeurig verzameld door de studenten, om daarna vernietigd te worden
Kerncompetentie3
Onderzoek kunnen uitvoeren op stalen van menselijke oorsprong
Deze competenties worden via permanente evaluatie in de practica beoordeeld
Indicatoren:
- - de referentiewaarden kennen en de bekomen resultaten hiermee kunnen vergelijken
- afwijkende resultaten kunnen herkennen en de besluiten kunnen trekken omtrent het resultaat van hun analyse op een onbekend staal

Leermaterialen
Cursus “ Hematologie” (theorie en oefeningen): cursusdienst Hogent
Lesnota’s genomen door de student
Vakliteratuur
Dokeos: extra documentatie wordt aan de studenten aangeboden via dokeos, zoals Power Point presentaties en extra beeldmateriaal.
Bibliotheek Departement Gezondheidszorg Vesalius:
-Atlas of clinical hematology, Löffler,H. (Uitgeverij: Berlin Springer 2005)
-Color atlas of hematology, Themi, Harald ( Uitgeverij: Stuttgart Thieme 2004)
-Essential haematology, Hoffbrand, A.V. (Uitgeverij: Oxford Blackwell Science 2001)
-Clinical hematology , Turgeon, Mary L. (Uitgeverij: Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins, 2005 )
-Wintrobes’s Clinical hematology, G. Richard Lee (Uitgeverij: Philadelphia Williams & Wilkins 1998 )
-Hematology, Hoffmann,J.J.M. L. (Uitgeverij: Houten/Diegem Bohn Stafleu Van Loghum 1998 )

Studiekosten
Cursus “Hematologie” theorie: 6 €
Cursus “Oefeningen Hematologie”: 2 €

Studiebegeleiding
Steeds mogelijk vragen te stellen tijdens de praktische oefeningen of vóór of na de les

Onderwijsvormen
Interactief hoorcollege met gebruik van transparanten en computerpresentaties. Om de leerstof aanschouwelijker te maken wordt zoveel mogelijk geïllustreerd met foto’s en animaties. Extra informatie en beeldmateriaal wordt ter beschikking gesteld via het leerplatform Dokeos. Het didactisch concept bestaat erin om via de hoorcolleges een basis te verschaffen, waarna de studenten bepaalde thema’s via zelfstudie dienen uit te diepen. Bovendien wordt zoveel als mogelijk gebruik gemaakt van de actualiteit om de leerstof toegankelijker te maken. Tijdens de practica voeren de studenten de hematologische bepalingen uit, die in de theoretische lessen worden besproken. De studenten werken individueel of in groepjes van twee, en worden gestimuleerd om met elkaar in onderlinge discussie te treden.
Actuele thema's worden toegelicht door gastssprekers, die vertrouwd zijn met het onderwerp.

Evaluatievorm
Theorie (60%)
Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding. Vervolgens lichten de studenten hun antwoorden op de vragen mondeling toe, en krijgen de studenten nog 1 vraag zonder schriftelijke voorbereiding.
Practicum (40%)
Permanente evaluatie
de permanente evaluatie gebeurt via de verslagen van de gemaakte oefeningen, regelmatige toetsen en attitude in het practicum

OP-leden
Lies Cabooter