Het doel van dit opleidingsonderdeel is inzicht verwerven in de farmacokinetiek en farmacodistributie van geneesmiddelen.
Ook is het de bedoeling dat de studenten de verschillende geneesmiddelenklassen, groepen en subgroepen leren kennen en de voornaamste indicaties, contra-indicaties en bijwerkingen leren inzien aan de hand van het werkingsmechanisme van deze geneesmiddelen.
De studenten leren de wisselwerking met andere geneesmiddelgroepen opzoeken in het gecommentarieerd geneesmiddelenrepertorium.
De studenten leren de belangrijkste groepen werkzame stoffen in de farmacognosie kennen en leren hun toepassingsmogelijkheden en bijwerkingen inzien.

Verticale samenhang:
Dit opleidingsonderdeel wordt aangeboden in het curriculum op het moment dat de student een grondig inzicht bezit in de anatomie, de fysiologie (voornamelijk het bloedvatstelsel, het lymfestelsel, de lever- en de nierwerking en de fysiologie van het zenuwstelsel zijn van groot belang voor dit opleidingsonderdeel) en de biologie (opbouw van dierlijke en plantaardige cellen en weefsels)
Dit opleidingsonderdeel is belangrijk voor het begrijpen van het opleidingsonderdeel ‘ kwaliteitscontrole van farmaca’ (3 FBT) en tarificatie (3 FBT)

Horizontale samenhang:
Tussen het opleidingsonderdeel farmacologie, farmacodynamie en farmacognosie en de opleidingsonderdelen farmaceutische instrumentele analyse, medische bacteriologie, hematologie, pathologie (2 BLT), biologie (2 FBT), toxicologie (3 FBT) en het opleidingsonderdeel proefdierkunde, galenica en cosmetica (3 FBT) wordt er verwezen naar relevante raakvlakken.

Leerinhoud
Thematisch gerangschikt
1. Inleidende begrippen in verband met farmacologie
2. Bespreking van elementaire begrippen in verband met farmacokinetiek en –dynamie, uitwerking van modellen in de farmacokinetiek, bespreking van de biologische beschikbaarheid en het therapeutisch effect van geneesmiddelen
3. Bespreking van verscheidene geneesmiddelklassen, groepen en ondergroepen (via het gecommentarieerd geneesmiddelenrepertorium) met opzoekingswerk (begeleide zelfstudie)
4. Farmacognosie: bespreking van werkzame bestanddelen in plantaardige geneesmiddelen en aanhalen van enkele bereidingswijzen van plantaardige geneesmiddelen


Begincompetenties
- Basiskennis en -inzicht in de fysiologie en de anatomie, en in de biologie(1ste jaar MLT/FBT)
- indien mogelijk: Basiskennis en -inzicht in de biologie van het 1ste semester van 2 FBT
- Indien mogelijk: basiskennis en -inzicht in de farmaceutische instrumentele analyse (2de jaar FBT, 1ste semester)


Eindcompetenties
Algemene competentie:
Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid samenhangend met de beroepspraktijk
indicator: toetsen van het besef van de voorlichtingsrol van een farmaceutisch/biologisch technoloog (vb.als farmaceutisch technisch assistent, één van de latere beroepsmogelijkheden) ten opzichte van een cliënt en/of collega’s en/of patiënten. Dit wordt getest op het examen aan de hand van praktische casussen (vb. mag je een bepaald geneesmiddel afleveren aan een specifieke patiënt en onder welke voorwaarden, welke raadgevingen …?)
(Beroepsgerichte of –specifieke) competenties:
Kerncompetentie 1:
Vakkennis en inzicht in de farmacologische werkingsmechanismen, indicaties en bijwerkingen van de verschillende geneesmiddelenklassen
Indicator: dit wordt getoetst op het eindexamen via vragen over geneesmiddelengroepen en vertegenwoordigers ervan.
Kerncompetentie 2:
Kunnen meewerken aan farmacologisch onderzoek
Indicator: het inzicht in de farmacodynamische en farmacokinetische principes en meetmethodes wordt getest via een uit te werken voorbeeld (of eventueel een schema van staalnames in functie van de tijd) op het eindexamen
Kerncompetentie 3:
In staat zijn informatie te verschaffen over de veiligheid, de werking en de bewaring van geneesmiddelen, ‘over the counter’produkten en parafarmacie, met inbegrip van plantaardige geneesmiddelen en parafarmacie
Indicator: dit wordt getest via een kennis- en inzichtvraag op het eindexamen over een geneesmiddelengroep en over een actief bestanddeel van een plantaardig geneesmiddel


Leermaterialen
1. Syllabus: theoretische cursus, aan de studenten bezorgd via de cursusdienst van de Hogeschool Gent
2. dit moet aangevuld worden met lesnota’s, genomen door de student tijdens de hoorcollege’s
3. opzoekingen in het gecommentarieerd geneesmiddelenrepertorium
BCFI ( Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie)
4. gebruik van Dokeos voor oefeningen, internetlinks, bijkomende info, begeleide zelfstudie
5. gebruik van overheadprojectie, door studenten of de lector aangebracht studiemateriaal en PowerPoint presentaties
6. vakliteratuur:
- zie bibliotheek Vesalius:
Onder andere:
Boeken:
• Lüllmann, Heinz Atlas van de farmacologie Baarn: Sesam/HB, 2005
• Farmacologie Maarssen Elsevier gezondheidszorg 2004
• European Pharmacopoeia Strasbourg Council of Europe 2004
• Gecommentarieerd geneesmiddelenrepertorium 2005 BCFI (en vroegere edities)
• Textbook of receptor pharmacologie 2003 Boca Raton [etc.] CRC Press 2003
Tijdschriften:
• Tijdschrift van de Socio-Wetenschappelijke Apothekersvereniging (SWAV)
• Tijdschrift van het Instituut voor Permanente Studie voor Apothekers (IPSA)
- Internet beschikbaar (interessante links op Dokeos, o.a. www.bcfi.be zie boven)


Studiekosten
Ongeveer 8 EUR voor de cursus + bijkomende fotokopijen en uitprints tijdens het academiejaar.

Studiebegeleiding
Individuele uitleg is steeds mogelijk na een les of op afspraak. Studievoortganggesprekken tussendoor tijdens de uren van de hoorcolleges

Onderwijsvormen
Hoorcolleges, opdrachten (opzoekingen in gecommentarieerd geneesmiddelenrepertorium), begeleide zelfstudie, vraaggesprekken

Evaluatievorm
Deel 1: Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding (in januari): 80%
Er worden een viertal vragen gesteld (zeker één over een uitgewerkt voorbeeld of schema in verband met farmacodynamie en –kinetiek en biologisch effect van een geneesmiddel, een tweetal over geneesmiddelengroepen en een belangrijke vertegenwoordiger (werking, bijwerking, wisselwerkingen..) en zeker één over farmacognosie)
Deel 2: opzoeking in het gecommentarieerd geneesmiddelenrepertorium naar het antwoord op specifieke vragen over een geneesmiddel (schriftelijk) 20%


OP-leden
Pascale DOOMS