Trefwoorden
b230-Bacteriologie, b510- infecties, b725- diagnostiek, t 490- biotechnologie
Doelstellingen
Dit opleidingsonderdeel is in het curriculum opgenomen omdat afgestudeerden tewerkgesteld worden
op het terrein van de bacteriologie, enerzijds in routinelaboratoria en anderzijds in onderzoekslaboratoria.
In beide gevallen zal een degelijke achtergrondkennis van bacteriologie en de vaardigheden betreffende
de biochemische en moleculair biologische identificatie van bacteriën noodzakelijk zijn,
om efficiënt te functioneren als laboratoriumtechnoloog.
Het wordt aangeboden op het moment in het curriculum dat de student de competenties verworven heeft van
het opleidingsonderdeel bacteriologie van het tweede jaar FBT. In het tweede jaar werd er gewerkt met ATCC-culturen
en de student heeft er de competentie ontwikkelt om courante microbiologische technieken te kunnen toepassen.
In dit opleidingsonderdeel zullen de studenten de manipulaties voornamelijk uitvoeren op klinische stalen.
De studenten maken kennis met de verschillende soorten klinische stalen, de begeleidende formulieren,
de verschillende transportmedia en de vereiste transportvoorwaarden. De bedoeling van dit opleidingsonderdeel is het uitbreiden van de kennis betreffende de bacteriële ziekteverwekkers naar de gram-positieve bacteriën,
de zuurvaste bacteriën, de Spirochaetales en de Chlamydia en Mycoplasmata.
Tevens verwerven de studenten inzicht en een zekere vaardigheid op het vlak van het isoleren en biochemisch
identificeren van bacteriële infectiekiemen uit specifieke klinische stalen (urine, sputum),
conform de normen van het kwaliteitshandboek. Belangrijk aandachtspunt hierbij is dat de student per staal de voornaamste ziekteverwekkers kent en kan onderscheiden van de commensale flora. De studenten ontwikkelen de vaardigheid om via PCR
de genotypische resistentie van een bacteriële kiem te bepalen en maken kennis met de HACCP-methode. Raakvlakken tussen biotechnologie en bacteriologie worden eveneens behandeld.
Tot slot is het de bedoeling dat de student actief de recente ontwikkelingen op het terrein van de medische bacteriologie
opvolgt door gericht opzoekwerk en hierover een vlotte uiteenzetting geeft, ook in een andere taal (Engels of Frans) .
Dit opleidingsonderdeel stimuleert binnen het geheel van de opleiding de volgende algemene competenties:
teamwork
veilig en milieubewust werken
kunnen uitvoeren van eenvoudige leidinggevende taken
Verticale coherentie:
Dit opleidingsonderdeel steunt rechtsreeks op het opleidingsonderdeel bacteriologie (2 FBT),
pathologie (2FBT) en genetica (2 FBT).
Dit opleidingsonderdeel vormt op zijn beurt de basis voor de onderzoeksstage die sommige studenten
zullen volgen in het domein van de bacteriologie (3 FBT).
Horizontale coherentie :
Andere infectieuze micro organismen kunnen gelijkaardige ziektebeelden verwekken. Het is de bedoeling
dat de student verbanden legt met het opleidingsonderdeel Mycologie, parasitologie en virologie (3FBT)
in het kader van de uitvoering van een differentiële diagnose.
Tevens is het de bedoeling dat de studenten de talrijke raakvlakken tussen de wereld van de bacteriologie
en de biotechnologie (3 FBT) ontdekken (gebruik van bacteriën als gastheer voor vectoren,
toepassing van bacteriën in de productie van recombinante eiwitten en probiotica… enz)
Leerinhoud
Theorie:
De volgende topics worden thematisch behandeld:
Pathologische specimens (Identificatie transportmateriaal, transportomstandigheden,
soorten microbiologische specimens en staalname)
Gram negatieve kokken
Grampositieve kokken
Aerobe grampositieve staven
Anaërobe grampositieve bacillen
Spirochaetales
Mycobacterium
Mycoplasmata en Chlamydia
Keuze van cultuurbodems en strategie voor diverse specimens (kort)
HACCP
Bio-informatica in de bacteriologie
Bacteriën in de biotechnologie
Genotypering van bacteriën en gastheer
Practicum
Screening op MRSA
Urine : sediment en cultuur
Genotypische resistentiebepaling : opsporen van ERMB-gen
Bereiden van competente cellen en glycerolstocks
Bepaling van het aeroob kiemgetal in voedingswaren
De studenten voeren alle proeven individueel uit in een team van twee studenten binnen een klasgroep
van maximum 18 studenten. Op deze manier wordt de optimale kans geboden tot het verwerven en toepassen
van kennis en inzicht, het toepassen van praktische vaardigheden op een veilige manier en het teamgericht werken.
Begincompetenties
Bacteriologie 2 FBT
Eindcompetenties
Algemene competenties
>Teamwork
Indicatoren :
- Tijdig klaar zijn met een experiment dat uitgevoerd wordt in een team van twee studenten
- Gestructureerd, efficiënt en rustig verloop van een practicum
- Onderlinge communicatie binnen een groep van 2 studenten of binnen de klasgroep
- Tijdig inleveren van verslagen
Veilig en milieubewust werken
Indicatoren :
- Consequent naleven van de afspraken beschreven in het labreglement
- correct sorteren en verwijderen van afval
- correct gebruik van de veiligheidskast
Kunnen uitvoeren van eenvoudige leidinggevende taken
Indicatoren :
- Het plannen en verdelen van het praktisch werk over de klasgroep bij de start van een practicum
- Het plannen en verdelen van het werk voor het schrijven van een verslag
- Het plannen en verdelen van de taken binnen de context van een klasactiviteit
Beroepsgerichte competenties
Op juiste wijze specimen kunnen verzamelen
Indicatoren :
- kennis en inzicht in de algemene voorwaarden voor een veilige en representatieve staalname
- de concrete toepassing van dit theoretisch concept in het practicum van levensmiddelenanalyse
Beroepsspecifieke competenties
Kiemen uit klinische stalen kunnen isoleren en identificeren met klassieke en moleculaire technieken
Indicatoren :
- kennis en inzicht in de verschillende voedingsbodems en media binnen een isolatiestrategie van een klinisch staal
- isoleren van steriele reinculturen
- uitvoeren en interpreteren van een microscopisch onderzoek
- keuze, uitvoering en interpretatie van biochemische testen
- correct uitvoeren van een PCR-experiment (correct pipetteren, berekenen van verdunningen,
maatregelen om contaminatie te vermijden)
Leermaterialen
1. Studiemateriaal voor het examen :
- Syllabus (cursusdienst Hogent):
Van Mechelen E., Samenvattende nota’s Bacteriologie 3 FBT
- Verslagen en presentaties van de studenten zelf
2. Vakliteratuur:
- Cursusdienst Hogent
Medische microbiologie voor laboratoriumtechnologen deel I , Verhaegen J., Lagrou K., Pyckavet M., Acco
Medische microbiologie voor laboratoriumtechnologen deel II, L. Verbist en J. Verhaegen, Acco
- Bibliotheek Departement Gezondheidszorg Vesalius :
Diagnostic Microbiology, Baron E.J., Peterson L.R., Finegold S.M., Mosby
Infectious disease, Bannsister, Begg, Gillepsie, 2nd edition, Blackwell Science, 2000
Medical Microbiology, Mims C. e.a., 3rd edition, Mosby 2004
Microbiology, an introductionTortora, Funke, Case, 4th edition, the Benjamin/Cummings Publishing Company, 2004
Microbiologie en infectieziekten, Hoepelman, van der Noordaa, Sauerwein, Verbrugh, Bohn Stafleu van Loghum, 2002
- Internet
Websites vermeld onder “Links” op dokeos
Studiekosten
Syllabus practicum : € 5
Syllabus theorie : € 5
Cursus Acco deel I en deel II : € 25 (zelfde cursus bacteriologie 2 FBT)
Studiebegeleiding
Moeilijkheden bij het verwerven van het inzicht in de leerstof en/of het verwerven van de vereiste vaardigheden,
worden door de student gemeld of door de docent opgemerkt en bijgestuurd door individuele begeleiding van de studenten
tijdens de practica of indien nodig via een klassikale remediëring.
Peer teaching wordt eveneens aangewend om moeilijkheden bij het verwerven van de leerstof/vaardigheden
te remediëren.
De docent traceert hiaten via de permanente evaluatie (beoordeling verslagen en tussentijdse toetsen en
observatie van de studenten tijdens de practica).
Op dokeos kunnen de studenten terecht voor bijkomende informatie, voor foto’s van microscopische preparaten en biochemische testen en voor oefeningen en zelf testen.
Onderwijsvormen
De theorie wordt aangebracht via hoorcolleges (inzicht/kennis). Voor het uitdiepen
van de leerstof en het aansluiten bij de actualiteit worden ook video voorstellingen gebruikt.
Een deel van de leerstof wordt door de studenten verworven door het geven van een presentatie.
Deze topics worden door de studenten bepaald en vormen een uitdieping/actualisatie van de hoofdstukken uit de cursus.
Ze verrichten hiervoor het nodige opzoekwerk (bibliotheek).
Tijdens de practica voeren de studenten hands on experimenten uit op klinische stalen
met als doel de reeds vroeger aangeleerde courante microbiologische basisvaardigheden op een veilige manier
toe te passen en dit een binnen een zinvolle strategie (toegelicht in de hoorcolleges).
In het kader van ditopleidingsonderdeel brengen de studenten een studiebezoek aan medische laboratoria
waaronder de afdeling bacteriologie.
In deze verscheidenheid aan onderwijsvormen wordt gebruik gemaakt van dokeos.
Evaluatievorm
Permanente evaluatie (30 %)
De permanente evaluatie gebeurt
- via de beoordeling van de verslagen (opbouw structuur van het verslag, overzichtelijkheid, volledigheid,
correct taalgebruik, bekomen eindresultaat).
- via de beoordeling van praktische vaardigheden en competenties tijdens de practica (steriel werken,
bekomen van geïsoleerde kolonies, veilig en milieubewust werken, teamwork…)
- via de beoordeling van korte schriftelijke toetsen
- via de beoordeling van een presentatie (ook met peerassessment)
Mondeling examen (70 %)
Voor het mondelinge examen krijgen de studenten een schriftelijke voorbereiding voor het beantwoorden van
vragen betreffende de leerstof. Vervolgens lichten de studenten hun antwoorden op de vragen mondeling toe
en krijgen ze een vraag zonder schriftelijke voorbereiding. Daarna krijgen de studenten een schriftelijke voorbereiding
om enkele vragen over een Engelstalig artikel (vakliteratuur) te beantwoorden. Deze antwoorden lichten ze tot slot mondeling toe.
OP-leden
Els Van Mechelen
|
|
