Trefwoorden
Centrale besturen, bestuurlijke organisatie, bevoegdheidsverdeling, politieke besluitvorming, politieke actoren
Doelstellingen
Het doel van dit seminarie is de studenten vertrouwd te maken met besluitvormingstheorieën, de beleidsvorming en -processen, de juridische en bestuurlijke organisatie en de bestuurlijke evoluties van de centrale overheden in Vlaanderen en België. Er wordt een interdisciplinaire benadering nagestreefd: een aantal voor deze besturen belangrijke onderwerpen worden vanuit juridische, bestuurskundige en politicologische invalshoeken bestudeerd. De verschillende delen van dit practicum geven de studenten een inzicht in de instellingen en actoren van het bestuur en beleid en de wijzigende dynamieken en krachtsverhoudingen binnen de besluit- en beleidsvorming op het centrale niveau. Op deze manier leren de studenten de verschillende processen binnen de Belgische centrale besturen te begrijpen en zich een concreet beeld te vormen van de steeds wijzigende rol van de staat binnen de samenleving.
Leerinhoud
Het seminarie start met een algemene inleiding in een aantal besluitvormingstheorieën. Na deze algemene introductie wordt de materie van het seminarie behandeld in twee afzonderlijke onderdelen.
Het eerste deel, verzorgd door Geert van Haegendoren, is gecentreerd rond de problematiek van de federalisering en de bevoegdheidsverdeling tussen de federale staat, de gemeenschappen en de gewesten, toegepast op enkele beleidsdomeinen. Hierbij wordt vooreerst stilgestaan bij de uitgangspunten van de staatshervorming, inzonderheid de autonomiekenmerken en de eigenheid van elk niveau, en dit voornamelijk aan de hand van arresten van het Arbitragehof en adviezen van de Raad van State. In de juridische benadering wordt niet enkel ingegaan op de techniciteit van de bevoegdheidsverdeling, maar is er voorts ook oog voor de politieke achtergronden van het federaliseringsproces, bijvoorbeeld wat de problematiek betreft van Brussel, of het debat omtrent de financiële transferten. Het juridische is niet noodzakelijk de eerste, maar alleszins wel een onvermijdbare invalshoek om de bestuursprocessen op het centrale niveau te begrijpen als bestuurskundige. Om die reden wordt dit onderdeel ingebouwd in het seminarie met betrekking tot de bevoegdheidsverdeling tussen de federale staat en de deelentiteiten.
Het tweede deel van het seminarie wordt verzorgd door Karen Celis, Thomas Van Langenhove en Herman Wuyts en is opgebouwd rond een aantal centrale actoren, met name de parlementen (federaal en Vlaams parlement), regeringen en kabinetten, administratie en het middenveld. Hun rol en onderlinge interactie tijdens besluitvormingsprocessen, met in dat kader tevens een aparte sessie gewijd aan Multi-level Governance, zal centraal staan. Leidende vragen in de analyse van de rol van deze actoren zijn ondermeer:
- Wie zijn de voornaamste spelers op het veld, wie doet wat, hoe wegen ze op het beleid, hoe komt die invloed tot uiting, welke zijn de verschuivingen in de krachtsverhoudingen tussen deze actoren, welke is hun eventueel veranderende rol?
- Hoe verloopt de politieke besluitvorming en hoe komt het beleid tot stand?
- Wat is de bredere politieke en maatschappelijke context van de politieke besluitvorming op centraal niveau: wat is de invloed van een aantal wijzigingen binnen onze maatschappij, zoals de afnemende verzuiling en het veranderen van het partijpolitieke landschap? Welke zijn de effecten van dit alles
Begincompetenties
De competenties van Belgisch- en Europees constitutioneel recht moeten in voldoende mate verworven zijn.
Kennis van de concepten en inzichten uit Bestuurs- en Beleidskunde, Bestuursrecht, Inleiding tot de Politieke Wetenschappen is sterk aanbevolen.
Eindcompetenties
Kerncompetenties
1) Kennis over en inzicht in besluitvormingstheorieën, de beleidsvorming en -processen, de juridische en bestuurlijke organisatie en de bestuurlijke evoluties van de centrale overheden in Vlaanderen en België.
2) Zelfstandig verwerken en mondeling presenteren van wetenschappelijke literatuur
- synthetisch vermogen
- kritische bespreking van teksten
- relaties leggen tussen de behandelde materies
- kunnen rapporteren en debatteren over de materie
Algemene competentie:
Het vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen zowel aan specialisten als aan leken: kunnen rapporteren en debatteren over de materie
Leermaterialen
De nodige literatuur of verwijzingen daarnaar wordt in elk onderdeel door de betrokken docent ter beschikking gesteld. Voor alle delen van het practicum wordt gewerkt met een reader. Voor het juridisch gedeelte moet een 120-tal bladzijden geleerd worden uit het Overzicht Publiek Recht (J. vande Lanotte, die Keure), en dient zowel tijdens de les als op het examen de tekst van de Grondwet en van de wetten op de staathervorming bij de hand te zijn.
Studiekosten
Kopiekosten en tweemaal verplaatsing naar Brussel.
Aankoop van het Overzicht Publiek Recht en van de geannoteerde Grondwet en bijzondere wetten is aanbevolen, doch niet verplicht.
Studiebegeleiding
Vragen stellen in de les of op Dokeos wordt aangemoedigd. Individueel monitoraat met extra uitleg over de moeilijke onderdelen van de leerstof is mogelijk op initiatief van de student. Na de examens is er uiteraard mogelijkheid tot feedback en nabespreking van het examen en het zelfstandige werk.
Onderwijsvormen
Seminarie, waarbij de hoorcolleges afgewisseld worden met een meer interactieve vorm van lesgeven: een wisselwerking tussen studenten en lesgevers gebaseerd op door de studenten voorbereide teksten of cases, geleide oefeningen, zelfstandig werk,... Daarnaast worden ook gastsprekers uitgenodigd voor een praktijkgetuigenis of het uitwerken van een bepaalde case. Verder zullen er ook bezoeken plaatsvinden aan het Arbitragehof, de Raad van State en het Vlaams Parlement om een maximale koppeling van theoretische inzichten met de praktijk te bewerkstelligen.
Alle docenten maken intensief gebruik van Dokeos voor het stellen en beantwoorden van vragen en het ter beschikking stellen van teksten en presentaties.
Evaluatievorm
Studenten worden geëvalueerd op basis van hun participatie tijdens het seminarie. Aan de studenten kan worden gevraagd om schriftelijk te rapporteren over een lesonderdeel, wat dan in de permanente evaluatie wordt betrokken. Daarnaast vindt er een deels schriftelijk, deels mondeling open-boek examen plaats waarbij de studenten bevraagd worden over de verschillende behandelde onderwerpen.
Het examen in tweede zittijd bestaat uit een deels schriftelijk, deels mondeling open-boek gedeelte aangevuld met een mondeling examen op basis van een opdracht.
OP-leden
Thomas Van Langenhove, Karen Celis, Herman Wuyts, Geert van Haegendoren.
|
|
