Trefwoorden
pedagogische professionaliteit van leraren, diversiteit en interculturaliteit in onderwijs, zorgverbreding, ethiek van het leraarschap
Doelstellingen
De doelstellingen van dit vak bouwen verder op de doelstellingen van het opleidingsonderdeel Algemene en historische pedagogiek. Dit opleidingsonderdeel focust in het bijzonder op het opvoedend handelen in de klas en op school.
In dit opleidingsonderdeel worden onderstaande doelstellingen beoogd.
De pedagogische opdracht van het onderwijs kunnen omschrijven en kunnen relateren aan een sociale rationaliteit en een emancipatorische onderwijsvisie.
Gelijke onderwijskansen, zorgverbreding, intercultureel onderwijs en inclusief onderwijs kunnen verbinden aan de morele en pedagogische imperatieven van het leraarschap.
Het belang kunnen aangeven van het werken in team en het coöperatief werken in functie van inclusief onderwijs en zorgverbreding.
Methodieken met betrekking tot bewuste waardeopvoeding kunnen vergelijken en kunnen beoordelen op grond van een onderwijsvisie.
Methodieken herkennen met betrekking tot omgaan met diversiteit.
Leerproblemen kunnen herkennen en kunnen betrekken op modellen van leerlingenbegeleiding.
Het concept van de leraar als cultuurparticipant (de leraar als intellectueel) kunnen betrekken op de pedagogische professionaliteit van de leraar.
Reflectie en ethiek van het leraarschap aan elkaar kunnen verbinden.
Concrete pedagogische situaties en casussen kunnen analyseren en op basis hiervan voorstellen.
Leerinhoud
Vertrekkend vanuit een algemene mens- en onderwijsvisie (gericht op verantwoordelijkheid, zelfrealisatie, mondigheid,vrijheid en kritische enculturatie in een sociaal rechtvaardige en democratische samenleving), zullen een aantal thema's worden behandeld zoals:
- maatschappelijke ontwikkelingen en de pedagogische professionaliteit van de leraar;
- de relatie tussen leraar en leerlingen benaderd vanuit de ethiek van het leraarschap omvattende de zorg voor de leerling als persoon, de waardeopvoeding en het wederkerigheidsperspectief;
- doelen en methodieken van bewuste waardeopvoeding;
- concepten en modellen van leerzorg, intercultureel onderwijs, diversiteit (sociaal, cultureel, …) en leren;
- gelijke onderwijskansen en zorgverbreding in het onderwijs;
- kennismaking met diverse sociale en culturele achtergronden van ouders;
- het welbevinden van de leerling en de affectieve component van het leren op school;
- modellen van leerlingenbegeleiding en omgaan met jongeren met leerproblemen en socio-emotionele problemen;
- CLB en andere externe ondersteuningsdiensten, o.m. in functie van gesprekken met ouders;
- actuele opvattingen over opvoedingsverantwoordelijkheid van ouders en school gerelateerd aan modellen van leerlingenbegeleiding;
- vakoverschrijdende eindtermen (sociale vaardigheden en burgerzin);
- methodieken voor pedagogische reflectie.
Begincompetenties
De algemene academische competenties die verwacht worden van de academische bachelor en master.
Eindcompetenties die verband houden met het opleidingsonderdeel Algemene en historische pedagogiek.
Eindcompetenties
Dit opleidingsonderdeel levert, samen met andere opleidingsonderdelen, ondersteunende kennis voor de beheersing van de volgende competenties (zoals bepaald in de basiscompetenties voor leraren):
- de beginsituatie van de leerlingen en de leerlingengroep achterhalen;
- doelstellingen kiezen en formuleren;
- aangepaste werkvormen en groeperingsvormen bepalen;
- een krachtige leeromgeving realiseren met aandacht voor de heterogeniteit binnen de leergroep;
- de leraar kan in overleg met collega’s deelnemen aan zorgverbredingsinitiatieven en die laten aansluiten bij de totaalbenadering van de school
- omgaan met de diversiteit van de leergroep;
- in overleg een positief leefklimaat creëren voor de leerlingen in klasverband en op school;
- de emancipatie van de leerlingen bevorderen;
- door attitudevorming leerlingen op individuele ontplooiing en maatschappelijke participatie voorbereiden;
- actuele maatschappelijke ontwikkelingen hanteren in een pedagogische context;
- adequaat omgaan met leerlingen in sociaal-emotionele probleemsituaties en/of met gedragsmoeilijkheden;
- strategieën in zetten om te communiceren met anderstalige leerlingen;
- een gestructureerd werkklimaat bevorderen;
- kennisnemen van toegankelijke resultaten van onderwijsonderzoek relevant voor de eigen praktijk;
- het eigen functioneren bevragen en bijsturen;
- zich op de hoogte stellen van en discreet omgaan met gegevens over de leerling;
- met ouders/verzorgers communiceren over hun kind in de school;
- in overleg met het team communiceren met de ouders/verzorgers over het klas- en schoolgebeuren, rekening houdend met de diversiteit tussen de ouders;
- met ouders/verzorgers een gesprek voeren over opvoeding en onderwijs;
- strategieën ontwikkelen om te communiceren met anderstalige ouders;
- overleggen en samenwerken binnen het schoolteam;
- de eigen pedagogische en didactische opdracht en aanpak in team bespreekbaar maken.
- Met hulp van collega’s contacten leggen, communiceren en samenwerken met externe instanties die onderwijsbetrokken initiatieven aanbieden.
Leermaterialen
::Voor meer informatie, klik hier::
Syllabus beschikbaar op Minerva.
Referenties
Aelterman, A. (2002). De rol van de lerarenopleidingen in het ontwikkelen van de rol van de leerkracht als opvoeder. Impuls voor onderwijsbegeleiding, 32, (3), 126-141.
Artiles, A., Kozleski, E., Dorn, S., Christenene, C. (2006). Learning in
Inclusive Education Research: Re-mediating Theory and Methods with a transformative Agenda. Review of Research in Education, 30, 65-108.
Fenstermacher, G. D. (1990). Some moral considerations on teaching as a profession. In J. I. Goodlad, Soder, R., & Sirotnik, K. A. (Eds.), The moral dimensions of teaching (pp. 130-151). San Francisco, Oxford: Jossey-Bass.
Goodson, I. & Hargreaves, A. (2003). The Ethical Teacher, Maidenhead-Philadelphia: Open University Press.
Verlot, M., Sierens, S., Soenen, R. & Suijs, S. (2000). Intercultureel onderwijs. Leren in verscheidenheid. Gent: Steunpunt ICO, Universiteit Gent.
Studiekosten
Maximale kost: 50 euro.
Studiebegeleiding
Interactieve ondersteuning via Minerva.
Op afspraak.
Feedback verloopt op afspraak na het examen en via algemene feedback op Minerva.
Onderwijsvormen
Na enkele algemene inleidende lessen betreffende het opzet en de visie die in dit opleidingsonderdeel gehanteerd worden, zullen de lessen worden opgebouwd rond de hierboven genoemde thema's. De thema’s worden verdeeld over de twee lesgevers en om de praktijkgerichtheid te verhogen worden ook een aantal gastsprekers uitgenodigd.
Zoveel als mogelijk wordt met case studies gewerkt die de studenten dienen te verwerken en te becommentariëren vanuit hun eigen ervaringen. Het pedagogisch - procesmatig werken staat hierin centraal: perceptie van (probleem/begin)situatie, het beschrijven van de gewenste situatie, het voorstellen van probleemoplossingen.
In kleine groepen worden specifieke methodieken uitgediept (o.m. rond reflectie, waardeopvoeding, omgaan met diversiteit en ….).
Evaluatievorm
Periodegebonden evaluatie: schriftelijk examen (open vragen met casusbespreking).
OP-leden
Antonia Aelterman
Geert van Hove
|
|
