Trefwoorden
Samenlevingsopbouw en opbouwwerk.
Doelstellingen
Als sociaal werker ben je steeds betrokken op mens en maatschappij. Of je nu cliënten begeleidt in hun persoonlijk traject, personeelsbeleid vorm geeft in een bedrijf, met partners of klanten samenwerkt in verenigingen of organisaties, preventiewerk doet, in het Algemeen Welzijnswerk terecht komt, rond armoede gaat werken of in Sociaal-Cultureel Werk aan de slag gaat,... telkens staan inspraak en betrokkenheid van de mens centraal.
Je werkt met mensen aan en met hun omgeving: de samenleving. Een samenleving beïnvloedt namelijk sterk het welzijn van zijn inwoners. Denk maar aan thema's als arbeid, ecologie, de verzuring, de sociale zekerheid, toegankelijkheid van de gezondheidszorg, leefbaarheid, een multiculturele samenleving...
Samenlevingsopbouw dekt meer dan het officieel erkende Maatschappelijk Opbouwwerk (Decreet van 1991) en is meer dan een categoriale benadering van kansarme bevolkingsgroepen.
Het is enerzijds een deskundige sociaal-agogische interventie, maar ook een manier van denken daarover. Het is een domein, een 'vak', een 'discipline' waarin vooral gekeken wordt naar de betrokkenheid, de rol, de participatie van mensen in het opbouwen en functioneren van samenlevingsverbanden die aan iedereen billijke kansen geven om erbij te horen en zich te ontplooien in solidariteit met anderen. Het gaat om thema's als sociale integratie en sociale cohesie.
Dit opleidingsonderdeel stelt studenten in staat structurele oorzaken aan te duiden van individueel onwelzijn, brengt methoden en technieken bij om veranderingsprocessen op te zetten, toont aan hoe maatschappelijke structuren kunnen beïnvloed worden en dit met aandacht voor emancipatorisch denken en werken.
Het opleidingsonderdeel wil deze doelstellingen concreet vorm geven door volgende competenties uit het opleidingsprofiel te ondersteunen:
Beroepsspecifieke competenties
Sociaal werkers:
-1. Handelen vanuit een visie die steunt op een breed inzicht in de maatschappelijk werkelijkheid;
-2. Geven op een methodische manier vorm aan de sociaal-agogische processen in hun taakgebieden;
Algemene competenties
Algemene beroepsgerichte competenties
-3. Oplossingsgericht kunnen werken in de zin van het zelfstandig kunnen definiëren en analyseren van complexe probleemsituaties in de beroepspraktijk en het kunnen ontwikkelen en toepassen van zinvolle oplossingsstrategieën;
-4. Het besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid samenhangend met de beroepspraktijk;
Algemene ( generieke) competenties
-5. Het vermogen tot kritische reflectie en projectmatig werken.
Het opleidingsonderdeel sluit aan bij kennis, inzichten en vaardigheden die studenten in modeltraject 1 verworven hebben in het kader van volgende opleidingsonderdelen:
Inleiding op het Sociaal Werk;
Sociologie;
Maatschappelijk Assistent in de Praktijk: Theoretische en praktische bouwstenen 1 en 2.
Daarnaast is er een synergie tussen dit opleidingsonderdeel en inhouden van de volgende opleidingsonderdelen in modeltraject 2:
Werkvelden Sociaal Werk;
Sociaal Werk: Sociologische en beleidsmatige visies.
Dit opleidingsonderdeel vindt aansluiting bij het opleidingsonderdeel Sociaal-Cultureel Werk en samenleving uit modeltraject 3 afstudeerrichting Sociaal-Cultureel Werk.
Leerinhoud
Theoretische inleiding op de Samenlevingsopbouw:
- situering van de sector;
- methodieken;
- analyses van structurele oorzaken van onwelzijn vanuit het perspectief van verschillende
betrokkenen;
- de historiek;
- de organisatiestructuur.
Binnen dit domein:
- actuele thema's zoals wonen, werken, gezondheidszorg,...;
- algemene principes zoals participatie, leefbaarheid, integratie, ...
Begincompetenties
Inzicht en oriëntatie in het werkveld op basis van de volgende opleidingsonderdelen uit modeltraject 1:
Maatschappelijk Assistent in de Praktijk: Theoretische en praktische bouwstenen 1 en 2;
Inleiding op het Sociaal Werk;
Sociologie.
Eindcompetenties
De competenties uit het opleidingsprofiel vermeld in het luik 'doelstellingen' worden integratief ondersteund door volgende eindcompetenties van het opleidingsonderdeel:
Op het niveau weten en inzien
De studenten:
- Omschrijven correct het ontstaan en de evolutie van Samenlevingsopbouw gelinkt aan maatschappelijke structuren;
- Duiden met zin voor essentie structurele oorzaken aan van individueel onwelzijn.
Op het niveau toepassen
De studenten:
- Onderscheiden inzichtelijk de basisdoelstellingen van Samenlevingsopbouw;
- Profileren een gemotiveerde zin voor emancipatorisch denken in het toepassingsgericht werken.
Op het niveau integreren
De studenten:
- Uiten hun interesse voor het opleidingsonderdeel en haar bruikbaarheid in het Sociaal Werk door actief deel te nemen aan oefeningen in kleine groep;
- Discussiëren op grond van inhoudelijke argumenten over actuele thema's binnen de Samenlevingsopbouw.
Leermaterialen
::Voor meer informatie, klik hier::
Baert, H., De Bie, M., e.a. (2003/2007). Handboek Samenlevingsopbouw in Vlaanderen. Brugge. Die Keure.
Studiekosten
De kostprijs wordt geraamd op ongeveer 33 euro.
Studiebegeleiding
Oefeningen (+ feedback) tijdens de lessen;
Dokeos.
Onderwijsvormen
Hoorcollege;
Interactief hoorcollege;
Werken in kleine groep: verwerkingsopdrachten.
De lessen Samenlevingsopbouw bestaan uit afwisselend hoorcolleges en meer dialogische werkvormen waarbij belevingen, visies en argumenten volwaardig hun plaats krijgen.
De helft van de lessen staat in teken van verdieping.
Zelfstandige werkgroepjes worden individueel en taakgericht begeleid in hun leerproces. Het gaat om groepjes die in een interactief hoorcollege bepaalde leerinhouden bestuderen, bediscussiëren en voorbereiden. De verschillende groepjes diepen een thema uit en gaan hiervoor zelfstandig op zoek naar informatie via bibliotheek, media en/of het internet. Ze formuleren een antwoord op de onderzochte problematiek aan de hand van een (fictief uitgewerkt) opbouwwerkproject. De bevindingen worden aan de anderen gepresenteerd.
Evaluatievorm
Eerste zittijd
Er is een schriftelijk examen voor dit opleidingsonderdeel voorzien in de examenperiode op het einde van het semester waarin het opleidingsonderdeel werd gevolgd.
De studenten worden getoetst aan de hand van open vragen die peilen naar kennis, inzicht, toepassing en visie-ontwikkeling m.b.t Samenlevingsopbouw. Het aantal vragen wordt bepaald met zorg naar haalbaarheid binnen de voorziene examineringstijd. Het examen richt zich op de volledige leerinhoud van het opleidingsonderdeel.
Tweede zittijd
In de tweede zittijd wordt een gelijkaardig schriftelijk examen ingericht.
OP-leden
|
|
