CENTRALE BESTUREN
 
Wordt gegeven in 3de jaar Bachelor in de bestuurskunde en het publiek management
Bachelor in de bestuurskunde en het publiek management, voor P.B. netwerkec./bedrijfsmgmt
Bachelor in de bestuurskunde en het publiek management, voor P.B. soc.wk/toeg.psych./ortho
Bachelor in de bestuurskunde en het publiek management, voor Bach. in handelswetenschappen
Bachelor in de bestuurskunde en het publiek management, voor P.B. Maatschappelijke Veiligheid
Bachelor in de bestuurskunde en het publiek management, voor P.B. bedrijfsman.: Rechtspraktijk
Schakel tot de master in de bestuurskunde en het publiek management voor professionele bachelors, O.O. voor P.B. in bedrijfsmanagement en de netwerkeconomie
Schakel tot de master in de bestuurskunde en het publiek management voor professionele bachelors, O.O. voor pBa. in bedrijfsmanagement afstud. rechtspraktijk
Schakel tot de master in de bestuurskunde en het publiek management voor professionele bachelors, O.O. voor professionele bachelor Maatschappelijke Veiligheid
Hoorcollege [A] 24.0
Werkcollege [B] 24.0
Begel. zelfst./extern werk [C] 54.0
Totale studietijd [D] 180.0
Studiepunten [E] 6
Niveau gespecialiseerd
Creditcontract? toelating nodig
Examencontract? niet toegelaten
Onderwijstaal Nederlands
Titularis Diederik Vancoppenolle
Referentie HBBEST03K00066
 
Trefwoorden
Federale overheid, gemeenschappen en gewesten, bevoegdheidsverdeling, beleids- en besluitvormingsprocessen, kabinetten, administratie, politieke partijen, belangengroepen, Grondwettelijk Hof, Raad van State

Doelstellingen
Het seminarie is opgezet als specialisatieseminarie om studenten vertrouwd te maken met de specifieke organisatie, kenmerken, actoren en processen van en tussen de federale overheid en de gemeenschappen en gewesten in België.
Het hoofddoel van dit seminarie is de studenten kennis bij te brengen over en inzicht te verschaffen in de juridische en bestuurlijke organisatie van de centrale overheden in het federale België en in de beleids- en besluitvormingsprocessen die zich in en rond die centrale overheden afspelen. Daarbij wordt een interdisciplinaire benadering nagestreefd waarin zowel juridische, bestuurskundige als politicologische invalshoeken gehanteerd worden.
Daarnaast is het ook de bedoeling om deze organisatie en processen te situeren in de politicologische en bestuurskundige literatuur. Studenten dienen daarbij zelf te beoordelen of bepaalde theoretische concepten, inzichten en modellen van toepassing zijn op de Belgische centrale besturen.
Ten derde wil dit seminarie tevens de onderzoeksvaardigheden van de studenten aanscherpen. Ze zullen op basis van de literatuur operationele vragen moeten leren stellen en zullen in het kader van een reconstructie van een beleidsproces zelf enig opzoekings- en analysewerk moeten verrichten waarbij ze in ruime mate in contact komen met stukken uit de centrale besturen (regeerakkoord, parlementaire vragen, beleidsnota’s, wetten/decreten, uitvoeringsbesluiten, ...)

Leerinhoud
Dit seminarie bouwt voort op kennisinzichten die werden belicht in de vakken ‘Inleiding tot de beleids- en bestuurskunde’, ‘Inleiding tot de politicologie’, ‘Grondwettelijk recht’, ‘Beleidskunde’ en ‘Management in de publieke sector’. Daar waar in deze vakken vooral bij concepten en theorieën werd stilgestaan, waarbij de Vlaamse of federale overheid af en toe belicht werd vanuit één of andere hoek, is dit seminarie volledig gewijd aan een grondige én integrale analyse van de Vlaamse en federale overheid.

Deze integrale benadering is mogelijk doordat we de beleidsvorming in deze overheden centraal stellen en er de rol en organisatie van en de verhoudingen tussen elk van de betrokken actoren in gaan bekijken.

Omdat een grondig inzicht in de bevoegdheidsverdeling nodig is om de Vlaamse en federale overheid zinvol te kunnen bestuderen, zal in het begin van het seminarie voldoende aandacht uitgaan naar de principes en regels van de bevoegdheidsverdeling en naar de procedures en instituties die bevoegdheidsconflicten tussen centrale besturen moeten voorkomen of beslechten. Dit juridische verhaal zal toegepast worden op enkele beleidsdomeinen waarbij ook de politieke discussie en de bestuurlijke implicaties zullen bekeken worden.

Vervolgens zullen de actoren en beleidsvormingsprocessen binnen de centrale besturen vanuit een politicologisch en bestuurskundig perspectief bestudeerd worden.
- Dit betekent eerst en vooral dat uitgebreid geschetst zal worden hoe elke actor feitelijk is georganiseerd en werkt. Daarnaast zal ook de werking van het systeem an sich zoals dat juridisch of volgens gewoonte is geregeld, worden toegelicht. Deze feitelijke schets van de contouren of het geraamte van het politiek-bestuurlijk systeem is broodnodig in het licht van de andere pijlers van het seminarie.
- Om het ‘geraamte’ vlees en bloed te geven, zullen vervolgens sleutelfiguren uit de federale en/of vlaamse praktijk gastlezingen komen geven over de reële beleidspraktijk. Zij zullen vanuit hun eigen ervaringen praktijkvoorbeelden geven, zullen vanuit hun perspectief de rol van betrokken actoren schetsen en beoordelen, ze zullen komen vertellen hoe de relaties en verhoudingen in de praktijk/achter de schermen lopen en zullen diverse praktijken of hervormingen normatief beoordelen.

Bij dit alles zullen thesen als ‘België is een representatieve democratie’, ‘België is een particratie’, ‘België is een neocorporatistische consensusdemocratie’, ‘Kabinetten zijn de spil in de Belgische beleidsvorming’ en ‘Ambtenaren staan enkel in voor de beleidsuitvoering’ aan een kritisch onderzoek onderworpen worden.

Ten derde zal aandacht besteed worden aan de interacties tussen de centrale overheden onderling en tussen beide niveaus en Europa.

Begincompetenties
De competenties van Belgisch grondwettelijk recht, inleiding politicologie en inleiding in de bestuurs- en beleidskunde moeten in voldoende mate verworven zijn.
Een grote interesse voor politiek en beleid zijn sterk aanbevolen. Enige interesse voor regelgeving en rechtspraak en een kritische onderzoeksingesteldheid zijn noodzakelijk.

Eindcompetenties
Kerncompetenties
 Kennis over en inzicht op academisch niveau in besluit- en beleidsvorming, de processen die hiermee samengaan en in de juridische en bestuurlijke organisatie van de centrale overheden in België.
 Zelfstandig verwerken van wetenschappelijke literatuur en overheidsdocumenten (inclusief regelgeving) over de bestuurlijke inrichting van België en over de beleids- en besluitvormingsprocessen die er in plaatsvinden.
Onder meer:
- in staat zijn correct te synthetiseren
- teksten kritisch kunnen bespreken
- relaties leggen tussen de behandelde materies
- kunnen rapporteren over de materie

Algemene competenties:
 Denk- en redeneervaardigheid: de aangereikte analysekaders geïntegreerd kunnen toepassen op concrete cases.
 Het vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen zowel aan specialisten als aan leken: kunnen rapporteren en debatteren over de materie.

Leermaterialen
::Voor meer informatie, klik hier::
De nodige literatuur (of verwijzingen daarnaar) wordt door de titularis ter beschikking in de vorm van een reader ter beschikking gesteld.

Studiekosten
Kopiekosten en tweemaal verplaatsing naar Brussel.
Aankoop reader.

Studiebegeleiding
Vragen stellen in de les of op Dokeos wordt aangemoedigd. Na de examens is er uiteraard mogelijkheid tot feedback en nabespreking van het examen en het zelfstandige werk.

Onderwijsvormen
Voor dit opleidingsonderdeel is het noodzakelijk de onderwijsactiviteiten bij te wonen.

In het seminarie worden hoorcolleges afgewisseld met een meer interactieve vorm van lesgeven gebaseerd op door de studenten doorgenomen teksten of cases. Daarnaast worden ook gastsprekers uitgenodigd voor een praktijkgetuigenis of het uitwerken/toelichten van een bepaalde case. De gastsprekers personen zullen vanuit hun professionele ervaring sterk vertrouwd zijn met de besluitvormingsprocessen die zich in België en Vlaanderen afspelen. In hun bijdrage ligt de nadruk op kritische reflectie en praktijkvoorbeelden.
Verder zullen er ook bezoeken plaatsvinden aan het Parlement, het Grondwettelijk Hof en de Raad van State om een maximale koppeling van theoretische inzichten met de praktijk te bewerkstelligen. De docent zal intensief gebruik maken van Dokeos voor het stellen van vragen en het ter beschikking stellen van teksten en presentaties.

In de loop van het seminarie dienen studenten een paper uit te schrijven. De opdracht bestaat erin om:
 de inzichten die opgedaan worden in de hoorcolleges, de gastlezingen en de wetenschappelijke literatuur toe te passen op/te confronteren met de bestuurspraktijk.
 1 beleidsproces te reconstrueren en te analyseren met aandacht voor het verloop van het proces en de rol van de diverse actoren er in.
Bedoeling is om op een synthetiserende, analytische en kritische wijze antwoorden te formuleren op enkele leidende vragen over de rol van diverse actoren in beleids- en besluitvormingsprocessen.

Evaluatievorm
Dit seminarie wordt op twee manieren beoordeeld:
- Vooreerst zal in een mondeling examen nagegaan worden in welke mate de studenten de objectieve feiten en begrippen over de organisatie van (processen in) de centrale besturen goed begrepen hebben.
- Daarnaast dienen de studenten een paper te schrijven die bestaat uit 2 deelopdrachten:
o Vooreerst moeten ze de opgedane praktijkinzichten confronteren met de aangereikte wetenschappelijke literatuur. De evaluatie voor deze opdracht gebeurt op basis van de kwaliteit van de paper. Daarbij worden diverse onderdelen gescoord: Redactie en schrijfstijl, referenties, correcte weergave van de geschetste/besproken praktijken, rollen en verhoudingen, kwaliteit en volledigheid van de synthese tussen praktijk en theorie, kwaliteit van de oordeelsvorming.
o Als tweede deelopdracht dienen studenten zelf een beleids- en besluitvormingsproces te reconstrueren via documentenanalyse. Deze opdracht zal gescoord worden op juistheid en volledigheid van de chronologische schets en op kwaliteit van de analyse van de parlementaire bespreking.

Het examen in tweede zittijd bestaat uit het verbeteren van de paper en/of het opnieuw afleggen van het mondeling examen (de punten van het onderdeel waarvoor geslaagd worden overgenomen naar de 2de zittijd).

OP-leden
Diederik Vancoppenolle